Kaszel mokry pełni ważną funkcję – pomaga oczyścić drogi oddechowe z nadmiaru śluzu. Zamiast go tłumić, warto wspierać naturalne mechanizmy organizmu. Jednym z najlepiej przebadanych ziół wspomagających odkrztuszanie jest tymianek (Thymus vulgaris). Dzięki zawartości olejków eterycznych, flawonoidów i garbników, tymianek działa wykrztuśnie, rozkurczowo i przeciwbakteryjnie. Z tego powodu stanowi częsty składnik preparatów ziołowych na kaszel mokry – zarówno domowych, jak i aptecznych.
Czym jest kaszel mokry?
Kaszel mokry to odruch obronny, który umożliwia usunięcie zalegającej wydzieliny (plwociny) z dolnych dróg oddechowych. Najczęściej towarzyszy infekcjom wirusowym lub bakteryjnym, takim jak przeziębienie, zapalenie oskrzeli czy grypa. Kaszlowi towarzyszy zwykle uczucie „zalegania” w klatce piersiowej oraz potrzeba odkrztuszenia.
W przeciwieństwie do kaszlu suchego, którego celem jest ograniczenie drażniącego odruchu, kaszel mokry wymaga wsparcia usuwania śluzu – tu właśnie pomocny jest tymianek.
Tymianek (Thymus vulgaris) – krótka charakterystyka
Tymianek pospolity to zioło znane z kuchni śródziemnomorskiej, ale także z tradycyjnej fitoterapii. Roślina zawiera silnie aromatyczne olejki eteryczne, z dominującym tymolem i karwakrolem, a także flawonoidy (m.in. luteolinę, apigeninę), saponiny, garbniki oraz kwasy fenolowe.
Dzięki bogatemu składowi tymianek działa wielotorowo:
- rozrzedza wydzielinę w drogach oddechowych,
- wspomaga odkrztuszanie,
- hamuje rozwój bakterii i wirusów,
- działa rozkurczowo na mięśnie gładkie oskrzeli,
- łagodzi stan zapalny.
Działanie tymianku na kaszel mokry – co mówi nauka?
Składniki aktywne tymianku wspomagają oczyszczanie dróg oddechowych poprzez działanie sekretolityczne (rozrzedzające śluz) i sekretomotoryczne (wzmagające ruch rzęsek nabłonka oddechowego). Tymol i karwakrol wykazują również działanie przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe, co może skrócić czas trwania infekcji.
W badaniu klinicznym z udziałem 361 pacjentów z ostrym zapaleniem oskrzeli wykazano, że preparat zawierający tymianek i pierwiosnek istotnie zmniejszał częstość kaszlu i ułatwiał odkrztuszanie w porównaniu z placebo¹.
Podobne wyniki uzyskano w metaanalizie Cochrane, w której podkreślono skuteczność wyciągów z tymianku w łagodzeniu objawów infekcji dróg oddechowych².
Jak stosować tymianek przy kaszlu mokrym?
Ziołolecznictwo zaleca stosowanie tymianku w formie:
- naparu – 1 łyżeczkę suszu (ok. 1,5 g) zalać wrzątkiem, parzyć pod przykryciem 10 minut, pić 2–3 razy dziennie;
- syropu z tymianku – gotowego (aptecznego) lub domowego (z dodatkiem miodu i cytryny);
- inhalacji z olejkiem tymiankowym – kilka kropli olejku eterycznego do gorącej wody, wdychać parę przez 5–10 minut;
- kropli tymiankowych – alkoholowy wyciąg z ziela, dostępny w aptekach.
Uwaga: w przypadku dzieci poniżej 6 roku życia nie zaleca się stosowania olejków eterycznych bez nadzoru lekarza.
Kiedy zachować ostrożność?
Tymianek to roślina bezpieczna w odpowiednich dawkach, jednak istnieją pewne przeciwwskazania:
- uczulenie na tymianek lub inne rośliny z rodziny jasnotowatych,
- choroby wątroby (przy stosowaniu olejków eterycznych),
- ciąża i karmienie piersią (ostrożność przy stosowaniu doustnym),
- dzieci do 3. roku życia – nie stosować olejków eterycznych ani alkoholu eterycznego.
W przypadku utrzymującego się kaszlu, duszności lub wysokiej gorączki konieczna jest konsultacja z lekarzem.
Podsumowanie
Tymianek to jedno z najlepiej udokumentowanych ziół pomocnych w leczeniu kaszlu mokrego. Działa wykrztuśnie, przeciwzapalnie i antybakteryjnie. Może być stosowany w formie naparów, syropów i inhalacji. Wspomaga oczyszczanie dróg oddechowych, ułatwiając powrót do zdrowia w naturalny sposób. To roślina, którą warto mieć pod ręką podczas sezonu infekcji.
Źródła:
- Kemmerich B. „Evaluation of efficacy and tolerability of a fixed combination of thyme and primrose in patients with acute bronchitis.” Arzneimittelforschung. 2007;57(9):607–615.
- Agbabiaka TB, Guo R, Ernst E. „Herbal medicines for treating acute bronchitis.” Cochrane Database Syst Rev. 2008;(4):CD004560.
- ESCOP Monographs. Thymi herba. European Scientific Cooperative on Phytotherapy, 2003.
- WHO Monographs on Selected Medicinal Plants – Thymus vulgaris. WHO, 2009.
