Imbir kontra skutki uboczne Cisplatyny? Obiecujące, ale jeszcze w laboratorium

Nowy preprint sugeruje ochronny efekt soku z imbiru w modelu toksyczności cisplatyny. To ciekawy kierunek, ale wymaga potwierdzenia w badaniach klinicznych.

Cisplatyna – skuteczna, ale toksyczna

Cisplatyna to jeden z najczęściej stosowanych leków chemioterapeutycznych. Od ponad 40 lat wykorzystuje się ją w terapii wielu nowotworów, m.in. raka jajnika, jądra, pęcherza moczowego czy płuc. Jej działanie opiera się na blokowaniu podziałów komórkowych poprzez wiązanie się z DNA i hamowanie jego replikacji.

Skuteczność cisplatyny jest dobrze udokumentowana, ale jej stosowanie ograniczają poważne skutki uboczne. Najczęstsze to:

• nefrotoksyczność – uszkodzenie nerek,
• ototoksyczność – uszkodzenie słuchu,
• neurotoksyczność – uszkodzenie układu nerwowego,
• kardiotoksyczność – uszkodzenie serca.

Podstawowym mechanizmem tych działań ubocznych jest stres oksydacyjny – nadmiar reaktywnych form tlenu (RFT), które uszkadzają komórki i wywołują stan zapalny [1]. Dlatego od lat poszukuje się naturalnych i farmakologicznych środków, które mogłyby łagodzić toksyczność cisplatyny, nie zmniejszając jej działania przeciwnowotworowego.

Nowe dane: sok z imbiru w modelu zwierzęcym

11 sierpnia 2025 roku na platformie bioRxiv opublikowano przedruk (preprint) pracy pt. Protective Effects of Zingiber officinale Juice Extract Against Cisplatin-Induced Toxicity [2]. Badanie przeprowadzono w modelu zwierzęcym (gryzonie). Wyniki sugerują, że podawanie soku z imbiru łagodziło szkodliwe skutki cisplatyny – szczególnie w zakresie markerów stresu oksydacyjnego, stanu zapalnego oraz uszkodzeń biochemicznych i hematologicznych.

Warto podkreślić, że preprint oznacza publikację bez recenzji naukowej – to etap wcześniejszy niż publikacja w czasopiśmie. Dane są więc interesujące, ale nie zweryfikowane jeszcze przez niezależnych ekspertów.

Jak imbir może chronić przed stresem oksydacyjnym?

Imbir (Zingiber officinale) jest znany przede wszystkim jako przyprawa i naturalny środek łagodzący nudności. Jego składniki aktywne – gingerole i shogaole – mają jednak także silne działanie antyoksydacyjne i przeciwzapalne [3].

Mechanizmy działania obejmują:

• zmiatanie reaktywnych form tlenu (RFT) – neutralizowanie wolnych rodników, które uszkadzają DNA, białka i lipidy,
• hamowanie szlaków zapalnych – regulacja aktywności czynnika transkrypcyjnego NF-κB, który pobudza produkcję cytokin prozapalnych,
• ochrona mitochondriów – poprawa równowagi energetycznej komórek,
• wpływ na enzymy antyoksydacyjne – zwiększenie aktywności katalazy, dysmutazy ponadtlenkowej czy glutationu.

Dzięki tym właściwościom imbir bywa określany jako „naturalny obrońca komórek” przed stresem oksydacyjnym.

Co już wcześniej wiemy o imbirze?

Imbir był wielokrotnie badany w kontekście onkologii, ale głównie w innym zakresie.

• Badania kliniczne: dotyczyły przede wszystkim łagodzenia nudności i wymiotów u pacjentów poddawanych chemioterapii. Wykazano, że ekstrakty z imbiru zmniejszają nasilenie tych objawów, co poprawia komfort pacjentów [4].
• Badania przedkliniczne: sugerowały ochronny wpływ imbiru na różne narządy – np. nerki i wątrobę – w modelach toksyczności indukowanej lekami.

Nowe badanie z 2025 roku wpisuje się w ten nurt, ale koncentruje się na jednym z najpoważniejszych problemów: ochronie organizmu przed ubocznymi skutkami cisplatyny.

Ograniczenia i zastrzeżenia

Choć dane brzmią obiecująco, trzeba je interpretować z ostrożnością:

• to model zwierzęcy – efekt może nie wystąpić u ludzi,
• to preprint – bez recenzji, a więc bez niezależnej weryfikacji,
• brak danych o interakcjach z samą cisplatyną – nie wiadomo, czy imbir nie osłabi działania przeciwnowotworowego leku.

Dopiero dobrze zaprojektowane badania kliniczne (RCT – randomized controlled trials) odpowiedzą, czy imbir może być bezpiecznie i skutecznie stosowany u pacjentów onkologicznych.

Potencjalne zastosowania

Jeżeli wyniki zostaną potwierdzone, sok z imbiru lub jego ekstrakty mogłyby znaleźć zastosowanie jako:

• środek wspomagający ochronę narządową podczas chemioterapii cisplatyną,
• profilaktyka uszkodzeń nerek i serca indukowanych przez stres oksydacyjny,
• suplement poprawiający tolerancję leczenia, obok klasycznych metod wspierania pacjentów.

Na razie jednak to jedynie hipoteza badawcza – a nie gotowe zalecenie kliniczne.

Bezpieczeństwo i przeciwwskazania

Imbir jest na ogół dobrze tolerowany i od wieków stosowany w kuchni oraz ziołolecznictwie. Jednak istnieją pewne przeciwwskazania:

• leki przeciwzakrzepowe (np. warfaryna, aspiryna) – imbir może nasilać działanie i zwiększać ryzyko krwawień,
• okres okołooperacyjny – zaleca się odstawienie suplementów z imbirem na kilka dni przed planowanym zabiegiem,
• choroby przewlekłe – np. kamica żółciowa, gdzie większe dawki imbiru mogą nasilać objawy.

Dla pacjentów onkologicznych szczególnie ważna jest konsultacja z lekarzem przed wprowadzeniem jakiejkolwiek suplementacji.

Perspektywy dalszych badań

Preprint z sierpnia 2025 roku to sygnał, że imbir może być poważnym kandydatem do badań klinicznych w kontekście toksyczności cisplatyny. Kolejne kroki powinny obejmować:

• badania in vitro na ludzkich komórkach,
• badania kliniczne fazy I/II – ocena bezpieczeństwa i tolerancji u pacjentów,
• badania interakcji farmakologicznych – czy imbir nie osłabia działania cytostatycznego.

Dopiero wtedy będzie można mówić o praktycznym zastosowaniu.

Podsumowanie

Sok z imbiru wykazał w modelu zwierzęcym działanie ochronne przed toksycznością cisplatyny, redukując stres oksydacyjny i stan zapalny. Mechanizm opiera się na właściwościach antyoksydacyjnych gingeroli i shogaoli. To odkrycie budzi nadzieję, że naturalny składnik diety może wspierać pacjentów w walce ze skutkami ubocznymi chemioterapii.

Jednak na obecnym etapie to jedynie dane wstępne. Brakuje badań klinicznych, a publikacja ma status preprintu – nie przeszła jeszcze recenzji naukowej. Dlatego choć nagłówki mogą kusić obietnicą „imbiru jako tarczy ochronnej”, to realna praktyka kliniczna wciąż należy do przyszłości.

Bibliografia

1. Dasari S, Tchounwou PB. Cisplatin in cancer therapy: molecular mechanisms of action. Eur J Pharmacol. 2014;740:364-378.

2. Adewuyi HA, et al. Protective Effects of Zingiber officinale Juice Extract Against Cisplatin-Induced Toxicity. bioRxiv preprint. 2025 Aug 11.

3. Ayustaningwarno F, Anjani G, Ayu AM, Fogliano V. A critical review of Ginger’s (Zingiber officinale) antioxidant and anti-inflammatory mechanisms. Nutrients. 2024;16(7):1552.

4. Marx W, McCarthy AL, Ried K, et al. Ginger (Zingiber officinale) and chemotherapy-induced nausea and vomiting: a systematic review and meta-analysis. Nutr Rev. 2017;75(4):299-314.