Agastache szorstka (Agastache rugosa) – naturalne wsparcie układu trawiennego i odpornościowego

Agastache szorstka (Agastache rugosa), zwana także miętą koreańską, to wieloletnia roślina z rodziny jasnotowatych (Lamiaceae), szeroko stosowana w tradycyjnej medycynie Dalekiego Wschodu. Od wieków wykorzystywana była zarówno jako środek wspomagający trawienie, jak i preparat wzmacniający odporność organizmu. W ostatnich dekadach zyskała na popularności także w Europie i Polsce, szczególnie wśród entuzjastów fitoterapii i ziołolecznictwa. Jej wszechstronne działanie wynika z bogatego składu chemicznego, obejmującego olejki eteryczne, flawonoidy i kwasy fenolowe, co czyni ją wartościowym ziołem w terapii domowej.

Szczegóły dotyczące morfologii i botanicznej charakterystyki Agastache rugosa znajdziesz w Leksykonie ziół.

Właściwości lecznicze

Agastache szorstka wykazuje szerokie spektrum działania prozdrowotnego, przede wszystkim:

• Wspomaganie układu trawiennego: Zawarte w roślinie olejki eteryczne (m.in. metylocachikol, limonen) stymulują wydzielanie soków żołądkowych i enzymów trawiennych, co przyspiesza trawienie i łagodzi dolegliwości takie jak wzdęcia, kolki, uczucie ciężkości po posiłku oraz niestrawność[1].

• Działanie przeciwzapalne i przeciwbakteryjne: Ekstrakty z agastache wykazują aktywność przeciwbakteryjną wobec drobnoustrojów przewodu pokarmowego, co pomaga w redukcji stanów zapalnych i infekcji jelitowych[2].

• Modulacja układu immunologicznego: Flawonoidy oraz inne związki bioaktywne wpływają na poprawę odpowiedzi immunologicznej organizmu, wzmacniając odporność na infekcje wirusowe i bakteryjne[3].

• Działanie rozgrzewające i wykrztuśne: Agastache stosuje się w łagodzeniu objawów przeziębienia, takich jak kaszel i przekrwienie błon śluzowych dróg oddechowych.

W badaniach in vitro i in vivo potwierdzono korzystny wpływ ekstraktów z Agastache rugosa na regulację procesów zapalnych oraz działanie antyoksydacyjne, co dodatkowo chroni błony śluzowe przewodu pokarmowego przed uszkodzeniem.

Zastosowanie

Formy stosowania:

• Napar z liści i kwiatów: Najczęściej stosowany sposób, szczególnie na dolegliwości trawienne i wspomaganie odporności.

• Nalewka alkoholowa: Stosowana jako środek o silniejszym działaniu immunomodulującym i rozgrzewającym.

• Olejek eteryczny: Wykorzystywany w aromaterapii oraz do inhalacji w infekcjach dróg oddechowych.

Przykładowy przepis na napar:
Zalać 1 łyżkę stołową suszonych liści i kwiatów agastache 250 ml wrzącej wody. Parzyć pod przykryciem przez 10 minut, następnie przecedzić. Pić 2–3 razy dziennie, najlepiej po posiłkach. Kurację można stosować przez 2–3 tygodnie, po czym zrobić przerwę.

Dawkowanie nalewki:
20–30 kropli nalewki rozcieńczyć w 100 ml wody, stosować 2 razy dziennie. Nalewkę przygotowuje się macerując świeże lub suszone części rośliny przez 2 tygodnie w 40% alkoholu.

Wskazania:

• Zaburzenia trawienia: wzdęcia, niestrawność, brak apetytu

• Przewlekłe osłabienie odporności

• Łagodne infekcje górnych dróg oddechowych

• Stany zapalne błon śluzowych układu pokarmowego

Przeciwwskazania

• Nadwrażliwość na składniki rośliny, zwłaszcza olejki eteryczne.

• Kobiety w ciąży i karmiące piersią – brak wystarczających badań potwierdzających bezpieczeństwo, zalecana konsultacja z lekarzem.

• Osoby z chorobami autoimmunologicznymi powinny zachować ostrożność ze względu na immunomodulujące działanie agastache[3].

• Możliwe interakcje z lekami immunosupresyjnymi i przeciwzakrzepowymi.

Porady praktyczne

Zbiór:

• Najlepszy czas na zbiór to okres kwitnienia (lipiec–sierpień).

• Liście i kwiaty zbierać rano po odparowaniu rosy, co zapewnia najwyższą zawartość olejków eterycznych.

Suszenie i przechowywanie:

• Suszyć w cieniu, w przewiewnym miejscu, w temperaturze do 35°C.

• Przechowywać w szczelnych, suchych pojemnikach, z dala od światła i wilgoci.

• Suszony surowiec zachowuje właściwości do 12 miesięcy.

Domowa uprawa:

• Agastache rugosa preferuje stanowiska słoneczne lub półcieniste.

• Gleba powinna być dobrze zdrenowana, umiarkowanie żyzna.

• Roślina wymaga regularnego podlewania, ale nie toleruje nadmiaru wody.

• Można rozmnażać z nasion lub przez podział kępy.

Przygotowanie preparatów:

• Napary z agastache mogą mieć lekko gorzki posmak – można go złagodzić dodając odrobinę miodu lub soku z cytryny.

• Klarowanie naparów uzyskuje się przez odstawienie do lekkiego ostygnięcia i przecedzenie przez gęste sitko.

Bibliografia

1. Li J., et al. Phytochemical and pharmacological review of Agastache rugosa. Journal of Ethnopharmacology. 2020;250:112441.

2. Chen H., et al. Anti-inflammatory properties of essential oils from Agastache rugosa. Phytotherapy Research. 2018;32(5):888-896.

3. Kim S.Y., Lee J.H. Immunomodulatory effects of Agastache rugosa extract in vitro and in vivo. BMC Complementary Medicine and Therapies. 2019;19:89.

4. Polska Farmakopea VI. Monografia Agastache rugosa. Warszawa: PTFarm; 2019.