Stłuszczenie wątroby to coraz powszechniejszy problem zdrowotny, który dotyczy nie tylko osób nadużywających alkoholu. Choroba często rozwija się bezobjawowo, a jej skutki mogą być bardzo poważne. Dobrą wiadomością jest to, że odpowiednia dieta, styl życia i zioła mogą skutecznie wspierać regenerację wątroby i zahamować postęp choroby.
Czym jest stłuszczenie wątroby?
Stłuszczenie wątroby (łac. steatosis hepatis) to stan, w którym dochodzi do nadmiernego odkładania się tłuszczu w komórkach wątrobowych. O stłuszczeniu mówimy, gdy tłuszcz stanowi ponad 5% masy całkowitej wątroby [1].
Dwa główne typy:
- Alkoholowe stłuszczenie wątroby (AFLD) – wywołane nadmiernym spożyciem alkoholu.
- Niealkoholowe stłuszczenie wątroby (NAFLD) – najczęstsza forma, niezwiązana z alkoholem, powiązana z otyłością, cukrzycą i zespołem metabolicznym.
Objawy stłuszczenia wątroby
Stłuszczenie wątroby często nie daje żadnych objawów. W zaawansowanym stadium mogą się pojawić:
- uczucie zmęczenia,
- dyskomfort lub uczucie ciężkości w prawym podżebrzu,
- powiększenie wątroby (wykrywane palpacyjnie lub w USG),
- spadek apetytu, mdłości.
Przyczyny i czynniki ryzyka
Główne przyczyny NAFLD to:
- dieta bogata w cukry proste i tłuszcze nasycone,
- nadwaga i otyłość brzuszna,
- insulinooporność i cukrzyca typu 2,
- siedzący tryb życia,
- przewlekły stres i brak snu [2].
Powikłania nieleczonego stłuszczenia
Zignorowanie problemu może prowadzić do:
- zapalenia wątroby (NASH – niealkoholowe steatohepatitis),
- włóknienia i marskości wątroby,
- zwiększonego ryzyka raka wątrobowokomórkowego (HCC).
Naturalne sposoby wspierania zdrowia wątroby
1. Zmiana diety
Podstawą leczenia jest zmiana stylu życia. Zaleca się:
Produkty wspierające wątrobę:
- warzywa kapustne (brokuły, brukselka),
- kurkuma i czosnek,
- zielona herbata,
- tłuste ryby (źródło omega-3),
- błonnik z pełnych ziaren, roślin strączkowych i warzyw [3].
Produkty zakazane:
- alkohol,
- napoje słodzone,
- wysoko przetworzona żywność,
- smażone potrawy.
2. Aktywność fizyczna
Regularne ćwiczenia aerobowe (np. marsz, orbitrek, pływanie) obniżają poziom tłuszczu w wątrobie, nawet bez istotnej utraty masy ciała [4].
3. Zioła wspomagające regenerację wątroby
Ostropest plamisty (Silybum marianum)
Zawiera sylimarynę – flawonolignan o działaniu przeciwzapalnym, przeciwutleniającym i stabilizującym błony komórkowe hepatocytów [5].
Karczoch zwyczajny (Cynara scolymus)
Wspiera produkcję żółci, poprawia trawienie tłuszczów i chroni komórki wątrobowe [6].
Mniszek lekarski (Taraxacum officinale)
Działa żółciopędnie i wspomaga usuwanie toksyn z organizmu [7].
Czarna rzodkiew (Raphanus sativus var. niger)
Zwiększa przepływ żółci i reguluje trawienie, co odciąża wątrobę.
4. Suplementacja
W niektórych przypadkach pomocne mogą być:
- cholina i inozytol (wsparcie metabolizmu tłuszczów),
- witamina E (jako antyoksydant w NAFLD – stosowanie wyłącznie pod kontrolą lekarza),
- kwasy omega-3 (redukcja stłuszczenia) [8].
Kiedy zgłosić się do lekarza?
Każde podejrzenie stłuszczenia wątroby wymaga konsultacji lekarskiej i badań obrazowych (najczęściej USG). Niektóre przypadki NAFLD mogą wymagać farmakoterapii i stałego monitorowania.
Podsumowanie
Stłuszczenie wątroby to poważny, ale odwracalny problem zdrowotny. Kluczem do skutecznego leczenia jest wczesne rozpoznanie, zmiana stylu życia, odpowiednia dieta i wsparcie naturalnymi metodami. Fitoterapia może pełnić istotną rolę wspomagającą, ale zawsze powinna być stosowana świadomie i – w razie potrzeby – w konsultacji ze specjalistą.
Bibliografia
- Chalasani, N. et al. (2018). The diagnosis and management of nonalcoholic fatty liver disease: Practice guidance from the AASLD. Hepatology, 67(1), 328–357.
- European Association for the Study of the Liver (EASL). (2016). EASL–EASD–EASO Clinical Practice Guidelines. Journal of Hepatology, 64(6), 1388–1402.
- Zelber-Sagi, S. et al. (2017). Nutrition and physical activity in NAFLD: An overview of the epidemiological evidence. World Journal of Gastroenterology, 23(10), 1691–1700.
- Keating, S.E. et al. (2012). Exercise and non-alcoholic fatty liver disease: A systematic review and meta-analysis. Journal of Hepatology, 57(1), 157–166.
- Abenavoli, L. et al. (2010). Milk thistle for treatment of nonalcoholic fatty liver disease. Hepatitis Monthly, 10(3), 161–166.
- Rondanelli, M. et al. (2013). Artichoke leaf extract supplementation improves lipid profile and liver enzyme levels. Phytotherapy Research, 27(4), 545–551.
- Clare, B.A. et al. (2009). Therapeutic uses of Taraxacum officinale (dandelion). HerbalGram, 80, 44–52.
- Yan, J.H. et al. (2018). Omega-3 fatty acids in nonalcoholic fatty liver disease: A systematic review and meta-analysis. Journal of Hepatology, 68(1), 28–36.
