Zioła są cenionym elementem fitoterapii i naturalnego wsparcia zdrowia, jednak ich stosowanie nie zawsze jest całkowicie bezpieczne. Szczególną ostrożność należy zachować przy jednoczesnym używaniu ziół i leków przeciwzakrzepowych – takich jak warfaryna, acenokumarol czy nowe doustne antykoagulanty (NOAC). Niektóre rośliny, zwłaszcza miłorząb japoński (Ginkgo biloba) i czosnek (Allium sativum), mogą znacząco wpływać na krzepliwość krwi, zwiększając ryzyko krwawień.
Dlaczego interakcje są tak istotne?
Leki przeciwzakrzepowe działają na układ krzepnięcia, zmniejszając ryzyko zakrzepów, udaru mózgu czy zawału serca. Ich skuteczność wymaga ścisłego monitorowania (np. INR przy warfarynie). Zioła o właściwościach przeciwpłytkowych lub wpływających na metabolizm leków mogą nasilać lub osłabiać działanie farmaceutyków, prowadząc do niebezpiecznych powikłań.
Ginkgo biloba – poprawa krążenia, ale i ryzyko krwawień
Ginkgo biloba zawiera flawonoglikozydy i terpenoidy (ginkgolidy), które poprawiają mikrokrążenie, rozszerzają naczynia i hamują agregację płytek krwi.
- Badania kliniczne: wykazały, że ekstrakt z miłorzębu może zwiększać ryzyko krwawień, szczególnie śródczaszkowych, u pacjentów równolegle stosujących warfarynę lub aspirynę [1].
- Mechanizm interakcji: hamowanie agregacji płytek oraz możliwe nasilenie działania antagonistów witaminy K.
- Praktyczne konsekwencje: przyjmowanie ginkgo równocześnie z warfaryną wymaga ścisłej kontroli INR i unikania samodzielnego łączenia bez konsultacji lekarskiej.
Czosnek – naturalny antybiotyk i środek przeciwzakrzepowy
Czosnek (Allium sativum) od dawna znany jest ze swoich właściwości kardioprotekcyjnych – obniża ciśnienie, działa przeciwbakteryjnie i wspiera odporność. Kluczowe związki to allicyna i ajoen.
- Działanie na krew: czosnek hamuje agregację płytek, działa przeciwzakrzepowo i może nasilać działanie leków przeciwkrzepliwych.
- Badania kliniczne: opisano przypadki krwotoków śródoperacyjnych u pacjentów przyjmujących czosnek w dużych ilościach wraz z warfaryną [2].
- Praktyczne konsekwencje: zaleca się przerwanie suplementacji czosnkiem przynajmniej na 7 dni przed planowanym zabiegiem chirurgicznym i zachowanie ostrożności przy terapii antagonistami witaminy K.
Inne zioła o podobnym działaniu
W literaturze wymienia się także inne rośliny mogące wchodzić w interakcje z lekami przeciwzakrzepowymi:
- imbir (Zingiber officinale),
- żeń-szeń (Panax ginseng),
- dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum – dodatkowo induktor enzymów CYP, może osłabiać działanie warfaryny).
Jak unikać ryzyka?
- Konsultacja z lekarzem lub farmaceutą – przed rozpoczęciem suplementacji ziołowej.
- Monitorowanie parametrów krzepnięcia – szczególnie INR przy warfarynie.
- Unikanie samodzielnego łączenia – zwłaszcza kilku roślin o działaniu przeciwzakrzepowym.
- Przerwanie suplementacji przed operacją – zwykle 7–14 dni wcześniej.
Podsumowanie
Miłorząb japoński i czosnek to cenne rośliny o udowodnionych właściwościach prozdrowotnych, ale ich łączenie z lekami przeciwzakrzepowymi, takimi jak warfaryna, może prowadzić do poważnych powikłań krwotocznych. Fitoterapia powinna zawsze uwzględniać potencjalne interakcje, a pacjenci stosujący leki na stałe powinni omawiać każdą nową suplementację z lekarzem prowadzącym.
Bibliografia
- Izzo AA, Ernst E. Interactions between herbal medicines and prescribed drugs: a systematic review. Drugs. 2009;69(13):1777–1798.
- Rose KD, Croissant PD, Parliament CF, Levin MB. Spontaneous spinal epidural hematoma with garlic ingestion. NEJM. 1990;323:1254.
- Izzo AA. Herb–drug interactions: an overview of the clinical evidence. Fundam Clin Pharmacol. 2005;19(1):1–16.
