Ukąszenia kleszczy coraz częściej kojarzymy nie tylko z boreliozą, lecz także z innymi chorobami odkleszczowymi. Jedną z nich jest anaplazmoza – infekcja bakteryjna, która obecnie w Polsce diagnozowana jest niemal tak samo często jak borelioza i uznawana za poważne zagrożenie zdrowotne. Zakażenie wywołuje bakteria Anaplasma phagocytophilum, przenoszona przez kleszcze z rodzaju Ixodes ricinus (kleszcz pospolity). W ostatnich latach obserwuje się wyraźny wzrost liczby zachorowań, co wiąże się zarówno z rosnącą aktywnością kleszczy, jak i większą świadomością oraz lepszymi metodami diagnostycznymi [1].
Czym jest anaplazmoza?
Anaplazmoza (HGA – Human Granulocytic Anaplasmosis) to choroba bakteryjna, która rozwija się po dostaniu się bakterii do krwiobiegu podczas ukąszenia przez zakażonego kleszcza. Patogen atakuje przede wszystkim granulocyty – komórki układu odpornościowego, co prowadzi do ich osłabienia i zaburzeń w zwalczaniu infekcji. Choroba pojawiła się w Europie w latach 90., a pierwsze przypadki w Polsce zaczęto opisywać na początku XXI wieku [2].
Objawy – jak rozpoznać anaplazmozę?
Pierwsze objawy anaplazmozy mogą przypominać grypę lub silne przeziębienie, co utrudnia szybką diagnozę. Najczęściej pojawiają się:
- gorączka (często powyżej 38°C),
- silne bóle mięśni i stawów,
- bóle głowy,
- dreszcze,
- uczucie zmęczenia i osłabienia,
- nudności lub brak apetytu.
W części przypadków występują także kaszel, bóle brzucha czy powiększenie węzłów chłonnych. Typowe dla boreliozy rumienie skórne przy anaplazmozie zwykle nie występują, co sprawia, że chorobę łatwo pomylić z inną infekcją.
Jeśli choroba nie jest leczona, może prowadzić do poważnych powikłań: zapalenia płuc, niewydolności nerek, a nawet zaburzeń neurologicznych. Dlatego szybka diagnoza i wdrożenie leczenia są kluczowe [3].
Diagnostyka i leczenie
Podstawą rozpoznania są badania krwi. Często stwierdza się obniżoną liczbę białych krwinek (leukopenia), małopłytkowość (trombocytopenia) oraz podwyższone próby wątrobowe. Potwierdzenie uzyskuje się dzięki badaniom PCR, które wykrywają DNA bakterii Anaplasma phagocytophilum.
Standardowe leczenie polega na podaniu antybiotyku – doksycykliny. Kuracja trwa zazwyczaj 21 dni i jest skuteczna, jeśli zostanie rozpoczęta odpowiednio wcześnie.
Wspomaganie organizmu naturalnie
Choć antybiotyk jest podstawą leczenia, coraz większe znaczenie przykłada się do wspierania organizmu metodami naturalnymi. Celem nie jest zastąpienie terapii konwencjonalnej, lecz jej uzupełnienie – wzmocnienie odporności, redukcja stresu oksydacyjnego i wspieranie regeneracji.
Zioła i rośliny wspierające odporność
- Jeżówka purpurowa (Echinacea purpurea) – znana ze swoich właściwości immunostymulujących. Badania wskazują, że może zwiększać aktywność fagocytów i wspierać odpowiedź immunologiczną [4].
- Dzika róża (Rosa canina) – bogata w witaminę C i flawonoidy, które działają przeciwzapalnie i antyoksydacyjnie.
- Czarny bez (Sambucus nigra) – wspiera walkę z infekcjami wirusowymi i bakteryjnymi, a jego owoce zawierają antocyjany o działaniu przeciwzapalnym [5].
Antyoksydanty – tarcza przeciwko wolnym rodnikom
Infekcje bakteryjne wiążą się z nasilonym stresem oksydacyjnym. Warto więc zadbać o dietę bogatą w antyoksydanty:
- witamina C (papryka, natka pietruszki, cytrusy),
- witamina E (orzechy, pestki słonecznika),
- polifenole (zielona herbata, jagody, kakao).
Zioła o działaniu przeciwzapalnym i adaptogennym
- Kurkuma (Curcuma longa) – jej główny składnik, kurkumina, działa silnie przeciwzapalnie i antyoksydacyjnie [6].
- Ashwagandha (Withania somnifera) – adaptogen, który pomaga w redukcji zmęczenia i wspiera regenerację układu nerwowego.
- Żeń-szeń (Panax ginseng) – poprawia odporność i wspiera wydolność organizmu w czasie infekcji.
Dieta i styl życia
Podczas choroby szczególnie ważne jest odpowiednie nawodnienie, dieta lekkostrawna i bogata w składniki odżywcze oraz odpoczynek. Wspieranie organizmu w regeneracji obejmuje także redukcję stresu, higienę snu i umiarkowaną aktywność fizyczną po zakończeniu ostrej fazy choroby.
Kiedy zgłosić się do lekarza?
Anaplazmoza jest chorobą potencjalnie poważną. Każde podejrzenie zakażenia po ukąszeniu kleszcza, szczególnie gdy wystąpi gorączka i bóle mięśni, wymaga konsultacji lekarskiej. Naturalne metody mogą wspierać powrót do zdrowia, ale nie zastąpią antybiotyku w leczeniu infekcji bakteryjnej.
Anaplazmoza to choroba odkleszczowa, której objawy łatwo pomylić z grypą czy przeziębieniem. Brak charakterystycznego rumienia sprawia, że bywa rozpoznawana z opóźnieniem. Kluczem do skutecznego leczenia jest szybka diagnoza i podanie antybiotyku. Wsparcie naturalne – zioła, antyoksydanty, adaptogeny i dieta – może przyspieszyć regenerację i zmniejszyć ryzyko powikłań. Jeszcze ważniejsza jest jednak profilaktyka – ochrona przed kleszczami i szybkie usuwanie ich ze skóry to najlepsza metoda zapobiegania zakażeniom.
Bibliografia
- Stuen S. Anaplasma phagocytophilum – the most widespread tick-borne infection in animals in Europe. Vet Res Commun. 2007.
- Bakken JS, Dumler JS. Human granulocytic anaplasmosis. Infect Dis Clin North Am. 2015.
- Dumler JS, Barbet AF, Bekker CP et al. Reorganization of genera in the families Rickettsiaceae and Anaplasmataceae. Int J Syst Evol Microbiol. 2001.
- Barrett B. Medicinal properties of Echinacea: a critical review. Phytomedicine. 2003.
- Zakay-Rones Z et al. Randomized study of the efficacy and safety of oral elderberry extract in the treatment of influenza. J Int Med Res. 2004.
- Hewlings SJ, Kalman DS. Curcumin: a review of its effects on human health. Foods. 2017.
